Keylogger là một loại phần mềm hoặc phần cứng gián điệp hoạt động âm thầm trên thiết bị của bạn, không gây ra sự cố hay gián đoạn rõ rệt. Thay vào đó, nó ẩn mình lặng lẽ, thu thập mọi thông tin bạn nhập vào bàn phím và theo dõi hoạt động của bạn. Keylogger có thể đánh cắp tên tài khoản, mật khẩu, và thông tin ngân hàng quan trọng mà không hề báo động, khiến người dùng hoàn toàn không hay biết. Chính vì mức độ nguy hiểm tiềm tàng này, việc định kỳ kiểm tra máy tính để phát hiện và loại bỏ loại mã độc tinh vi này là điều cực kỳ cần thiết để bảo vệ dữ liệu cá nhân và tài chính của bạn. thuthuat360.net sẽ hướng dẫn bạn cách nhận diện và gỡ bỏ keylogger một cách triệt để.
1. Kiểm Tra Phần Mềm Lạ Đang Chạy Trên Thiết Bị
Nếu bạn nghi ngờ keylogger đã được cài đặt trên máy tính, bước đầu tiên là kiểm tra các chương trình đang chạy ngầm. Trên Windows, bạn hãy mở Trình quản lý Tác vụ (Task Manager) bằng cách nhấn Ctrl + Shift + Esc. Đối với macOS, sử dụng Giám sát Hoạt động (Activity Monitor) bằng cách vào Applications > Utilities > Activity Monitor. Tại đây, bạn cần tìm kiếm bất kỳ chương trình nào không quen thuộc đang hoạt động trong nền.
Nếu phát hiện một ứng dụng lạ, hãy nhanh chóng tìm kiếm tên của nó trên Google để xác định loại ứng dụng đó là gì. Một số keylogger phổ biến thường có tên như Spyera, HoverWatch, TiSPY, iKeyMonitor và XNSPY. Tuy nhiên, đừng mong đợi thấy những cái tên rõ ràng như “Spyera” hay “XNSPY” trong Task Manager hay Activity Monitor. Các ứng dụng gián điệp này thường ẩn mình dưới những cái tên chung chung hoặc giả mạo các tiến trình hệ thống để tránh bị phát hiện. Vì vậy, nếu bạn thấy bất kỳ tiến trình nào có vẻ lạ, đặc biệt là những tiến trình đang sử dụng nhiều bộ nhớ hoặc CPU, đó là dấu hiệu đáng để điều tra kỹ lưỡng.
Nếu bạn xác nhận có bất kỳ ứng dụng đáng ngờ nào đang chạy trên PC, rất có thể keylogger đã được cài đặt và đang theo dõi mọi thao tác gõ phím của bạn. Bạn có thể tạm thời vô hiệu hóa nó bằng cách nhấp chuột phải vào ứng dụng đó và chọn End task (Kết thúc tác vụ) trên Windows hoặc Force Quit (Buộc thoát) trên macOS.
Tuy nhiên, hành động này chỉ tắt keylogger trong phiên làm việc hiện tại và nó có thể sẽ khởi chạy lại khi bạn khởi động lại máy tính. Để ngăn chặn keylogger tự động chạy cùng hệ thống, bạn cần truy cập vào Task Manager > Startup apps trên Windows. Tìm ứng dụng trong danh sách, nhấp chuột phải vào nó và chọn Disable (Vô hiệu hóa). Đối với macOS, sau khi Buộc thoát, bạn cũng cần gỡ bỏ ứng dụng này khỏi danh sách ứng dụng khởi động cùng Mac để đảm bảo nó không tự bật mỗi khi máy tính khởi động lại.
2. Gỡ Bỏ Các Ứng Dụng Không Mong Muốn Đã Cài Đặt
Giao diện cài đặt ứng dụng trên Windows 11, minh họa cách gỡ bỏ phần mềm không mong muốn
Các bước trên chỉ giúp ngừng hoạt động của keylogger, nhưng nó vẫn còn tồn tại trên hệ thống của bạn. Để loại bỏ keylogger hoàn toàn, trên Windows, bạn hãy vào Settings > Apps > Installed apps (Cài đặt > Ứng dụng > Ứng dụng đã cài đặt) và tìm kiếm chương trình bạn vừa vô hiệu hóa. Khi tìm thấy, nhấp vào biểu tượng ba chấm bên cạnh ứng dụng và chọn Uninstall (Gỡ cài đặt).
Thực hiện theo các hướng dẫn để hoàn tất quá trình gỡ bỏ ứng dụng. Sau khi gỡ thành công, hãy khởi động lại máy tính để đảm bảo nó đã được loại bỏ hoàn toàn. Bạn cũng nên xem lại tất cả các ứng dụng đã cài đặt khác trên hệ thống để chắc chắn không bỏ sót bất kỳ mã độc không mong muốn nào đang ẩn mình.
Nếu bạn đang sử dụng macOS, quy trình cũng tương tự. Có nhiều cách để gỡ cài đặt ứng dụng trên macOS, và bạn có thể áp dụng một trong số đó để loại bỏ bất kỳ keylogger nào mà bạn nghi ngờ đã được cài đặt trên máy tính của mình. Việc gỡ bỏ triệt để là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho dữ liệu.
3. Sử Dụng Phần Mềm Diệt Virus Để Quét Mã Độc
Giao diện Microsoft Defender trên Windows 11, thể hiện tính năng quét virus và phần mềm độc hại
Việc gỡ cài đặt một chương trình đáng ngờ không có nghĩa là máy tính của bạn sẽ không bị nhiễm lại hoặc bạn đã loại bỏ hoàn toàn mã độc keylogger. Đó là lý do tại sao bạn nên cài đặt một phần mềm diệt virus hoặc bộ bảo mật toàn diện để bảo vệ PC khỏi các mối đe dọa, bao gồm cả keylogger.
Microsoft Defender là lựa chọn tuyệt vời cho hầu hết người dùng thông thường, nhưng nếu bạn muốn kiểm tra kỹ hơn hoặc cần một ý kiến thứ hai, có nhiều trang web quét virus trực tuyến miễn phí và đáng tin cậy mà bạn có thể sử dụng. Ngoài ra, bạn cũng nên cân nhắc tải xuống và cài đặt Malwarebytes, một công cụ quét mã độc mạnh mẽ và tiện lợi khác.
Tóm lại, bạn cần quét hệ thống để tìm kiếm mã độc và loại bỏ bất kỳ mục nguy hiểm nào mà phần mềm diệt virus của bạn phát hiện. Sau khi loại bỏ mã độc bằng phần mềm diệt virus, hãy khởi động lại hệ thống và chạy lại quá trình quét để xem nó có phát hiện thêm điều gì khác không. Nếu phần mềm diệt virus vẫn liên tục báo hiệu cùng một loại mã độc, bạn có thể đã bị nhiễm mã độc dai dẳng nguy hiểm hơn, loại này khó loại bỏ hơn. Trong trường hợp đó, bạn có thể cần tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp hoặc cân nhắc giải pháp “hạt nhân” ở cuối bài viết này.
4. Kiểm Tra Phần Cứng Lạ Kết Nối Với Máy Tính
Mặc dù hầu hết mọi người nghĩ mã độc là phần mềm được cài đặt trên máy tính, nhưng một số keylogger lại chặn tín hiệu giữa bàn phím và PC thông qua phần cứng. Điều này có thể xảy ra qua một bộ chuyển đổi nhỏ nằm giữa bàn phím và CPU, hoặc thậm chí thông qua một cáp USB giả mạo.
Để bảo vệ bản thân, bạn cần định kỳ kiểm tra các cổng kết nối trên máy tính để xem có bất kỳ bộ chuyển đổi lạ nào được gắn vào chúng hay không. Bạn cũng nên cẩn trọng với các loại cáp giả mạo, vì một số cáp USB có thể chứa phần cứng độc hại bên trong.
Điều này đặc biệt quan trọng nếu máy tính của bạn được đặt ở một nơi công cộng, như văn phòng mở. Ngay cả khi PC của bạn được đặt trong một căn phòng khá an toàn hoặc tại nhà riêng, việc kiểm tra định kỳ vẫn là một hành động khôn ngoan để bảo vệ bản thân.
Tuy nhiên, việc theo dõi các thao tác gõ phím thông qua phần cứng không phải là phương pháp phổ biến, vì hầu hết các phương pháp phần cứng thường được sử dụng để nhắm mục tiêu vào các nạn nhân cụ thể. Đa số người dùng nên cảnh giác hơn với phần mềm theo dõi thao tác gõ phím.
5. Biện Pháp “Hạt Nhân”: Khôi Phục Cài Đặt Gốc (Reset PC)
Tùy chọn Reset This PC trong cài đặt Windows 11, minh họa quá trình khôi phục máy tính về trạng thái ban đầu
Nếu sau tất cả các bước trên mà bạn vẫn cảm thấy máy tính của mình đang bị nhắm mục tiêu hoặc vẫn tồn tại keylogger, lựa chọn cuối cùng và triệt để nhất là khôi phục cài đặt gốc cho PC. Khi thực hiện thao tác này, hãy chọn tùy chọn Remove everything (Xóa mọi thứ) để đảm bảo không có gì còn sót lại. Mặc dù điều này có thể gây bất tiện vì tất cả dữ liệu sẽ bị xóa khỏi máy tính của bạn, nhưng ít nhất bạn được đảm bảo một hệ thống sạch sẽ hoàn toàn. Nếu bạn sử dụng lưu trữ đám mây hoặc thiết bị lưu trữ ngoài, bạn cũng nên kiểm tra các tệp đã lưu trữ để đảm bảo không có mã độc nào ẩn náu trong kho lưu trữ của bạn. Bạn cũng có thể cân nhắc việc cài đặt Windows sạch, nơi bạn sẽ xóa toàn bộ ổ đĩa và bắt đầu lại từ đầu.
Keylogger có thể hoạt động một cách lén lút, nhưng không phải là không thể ngăn chặn. Bằng cách kết hợp sự cảnh giác, quét máy tính thường xuyên, duy trì thói quen duyệt web an toàn và kiểm tra phần cứng định kỳ, bạn có thể luôn đi trước một bước so với các mối đe dọa. Trong trường hợp nghi ngờ hoặc khi mọi biện pháp khác không hiệu quả, một quy trình khôi phục cài đặt gốc hoàn chỉnh sẽ mang lại cho bạn một khởi đầu sạch sẽ, an tâm và bảo vệ tối đa dữ liệu cá nhân. Để tìm hiểu thêm về các biện pháp bảo mật máy tính khác, hãy tiếp tục theo dõi các bài viết hữu ích từ thuthuat360.net.
